Η διατροφή της γάτας
Το ζήτημα της σωστής διατροφής της γάτας είναι ένα περίπλοκο θέμα για το οποίο δυστυχώς δε γνωρίζουμε πάρα πολλά, αφού συνεχώς (ιδίως την τελευταία δεκαετία) ανακαλύπτουμε νέα δεδομένα που διαψεύδουν πεποιθήσεις προηγούμενων ετών. Για παράδειγμα, παλαιότερα υπήρχε η αντίληψη ότι η γάτα μοιάζει διατροφικά με το σκύλο, οπότε και οι τροφές της γάτας ήταν πανομοιότυπες με τις σκυλοτροφές.
Σήμερα, ξέρουμε ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει, αφού οι ανάγκες είναι πολύ διαφορετικές, οπότε οι τροφές που δίνουμε στους σκύλους είναι ακατάλληλες για τις γάτες, όπως ακατάλληλα είναι και τα φαγητά που μαγειρεύουμε στο σπίτι για ανθρώπινη κατανάλωση.
Η σημερινή κατοικίδια γάτα εκτιμάται ότι προέρχεται από την αφρικανική αγριόγατα, η οποία εξημερώθηκε περίπου 10.000 χρόνια πριν. Ζωολογικά λοιπόν, η γάτα κατατάσσεται στην τάξη των σαρκοφάγων και στην οικογένεια των αιλουροειδών.
Διατροφικές απαιτήσεις
Πέρα από τη ζωολογική της ταξινόμηση, η γάτα ανήκει στα σαρκοφάγα και από διατροφικής άποψης. Ο σκύλος από την άλλη, αν και ζωολογικά κατατάσσεται στα σαρκοφάγα, διατροφικά θεωρείται παμφάγος.
Στην περίπτωση της γάτας, ολόκληρο το γαστρεντερικό της σύστημα αλλά και η βιοχημική της βάση, είναι προσαρμοσμένα να μεταβολίζουν επαρκώς πρωτεΐνες που προέρχονται από ιστούς ζωικής προέλευσης, και πολύ λιγότερο λίπη και υδατάνθρακες. Τα βασικά συστατικά μιας τροφής είναι οι πρωτεΐνες, τα λίπη, οι υδατάνθρακες και οι βιταμίνες. Σε κάθε ένα από αυτά, η γάτα έχει πολύ συγκεκριμένες απαιτήσεις.
Ξεκινώντας από τις πρωτεΐνες, αυτές θα πρέπει να προέρχονται από ζωικής προέλευσης ιστούς. Οι πρωτεΐνες αποτελούνται από αμινοξέα.
Υπάρχει μια ειδική ομάδα αμινοξέων που η γάτα δε μπορεί να συνθέσει από μόνη της, άρα θα πρέπει να τα παίρνει από την τροφή της. Για παράδειγμα, η ταυρίνη είναι ένα αμινοξύ απαραίτητο στη διατροφή της γάτας και αυτό μπορεί να το βρει μόνο μέσα από την τροφή της.
Όμως, ακόμα και για κάποια άλλα αμινοξέα που μπορεί να συνθέσει ο οργανισμός της γάτας, παραμένει η ανάγκη της πρόσληψης των πρώτων υλών για τη σύνθεση των συγκεκριμένων αμινοξέων, οι οποίες επίσης προέρχονται από ζωικούς ιστούς.
Συστατικά
Το λίπος είναι ένα άλλο βασικό συστατικά μιας τροφής: σε αντίθεση με τον σκύλο, η γάτα δεν έχει πρόβλημα να καταναλώνει ακόμα και μεγάλες ποσότητες λίπους, με μοναδικό ίσως ανεπιθύμητο επακόλουθο την αύξηση του βάρους της αν ξεπεραστούν οι ανάγκες της σε θερμίδες, χωρίς όμως να δημιουργούνται άλλα προβλήματα υγείας.
Οι υδατάνθρακες είναι το τρίτο βασικό συστατικό μιας τροφής. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε, ότι η διατροφή της γάτας που ζει σε άγρια μορφή (πχ. αγριόγατα) δεν περιέχει σχεδόν καθόλου υδατάνθρακες. Οι κατοικίδιες γάτες προέρχονται από την αγριόγατα η οποία κυνηγά και καταναλώνει ποντίκια, πουλιά, σαύρες, τροφές δηλαδή που περιέχουν κυρίως πρωτεΐνη και ελάχιστους υδατάνθρακες.
Η γάτα δε μπορεί να μεταβολίσει επαρκώς μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων και αυτό συνήθως δημιουργεί μια σειρά προβλήματα σε μια γάτα που αναγκάζεται να τους καταναλώσει.
Έτσι, με όλα τα παραπάνω δεδομένα και με βάση τις γνώσεις της βιοχημείας και φυσιολογίας της γάτας, καταλήγουμε ότι μια ιδανική τροφή για τη γάτα θα πρέπει να περιέχει τα κατάλληλα συστατικά στις σωστές αναλογίες.
Μικρή ποσότητα υδατανθράκων
Σημαντικότατο στοιχείο για τη σύσταση μιας τροφής για γάτες είναι η προέλευση των πρωτεϊνών, αφού θέλουμε όσο το δυνατόν να είναι ζωικής και όχι φυτικής προέλευσης. Ιδανικά, θα πρέπει τα συστατικά της τροφής να είναι όσο το δυνατόν καλύτερης ποιότητας, να μην προέρχονται κατά το δυνατόν από ζωικά υποπροϊόντα, ενώ θα πρέπει να μην περιέχουν τοξικά συντηρητικά τα οποία πιθανόν να επιβαρύνουν τον οργανισμό του ζώου σε μακροχρόνια βάση.
Πέρα όμως από το είδος και την ποιότητα, η ποσοστιαία περιεκτικότητα είναι ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο: για να καλύπτονται οι ιδιαίτερες ανάγκες της γάτας, θα πρέπει οι πρωτεΐνες της τροφής να είναι όσο το δυνατόν σε υψηλότερο ποσοστό, για παράδειγμα να είναι το λιγότερο 40% επί της ξηράς ουσίας.
Ταυτόχρονα, θα θέλαμε η τροφή να έχει όσο το δυνατόν λιγότερους υδατάνθρακες, κάτι που δεν είναι εύκολο να συμβεί ειδικά στην περίπτωση της ξηράς τροφής, γιατί ειδικά στην περίπτωση της ξηράς τροφής δεν είναι τόσο εύκολο από τεχνικής άποψης, να παρασκευαστεί κροκέτα χωρίς να υπάρχουν αρκετοί υδατάνθρακες.
Ξηρά τροφή και κονσέρβα
Στις διάφορες τροφές για γάτες που κυκλοφορούν στο εμπόριο, συνήθως οι τροφές σε κονσέρβα έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη σε σύγκριση με την ξηρά τροφή, ακριβώς για τον τεχνικό λόγο που προαναφέραμε, δηλαδή οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητοι στη διαδικασία δημιουργίας της ξηράς τροφής.
Η ξηρά τροφή προσφέρει την ευκολία της χορήγησης και είναι μία λύση που προτιμούν πολλοί ιδιοκτήτες γάτας, όμως ιδανικά θα πρέπει να προσέχουμε η ξηρά τροφή της επιλογής μας να έχει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, ενώ θα πρέπει να προσθέτουμε στη διατροφή της γάτας μας και ικανοποιητικές ποσότητες κονσερβοποιημένης τροφής, παράλληλα με την ξηρά τροφή που δίνουμε.
Όσο για τις τροφές που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση, δηλαδή τις τροφές που περισσεύουν από το καθημερινό μας τραπέζι, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι κατάλληλες για τη γάτα αφού δεν περιέχουν όλες τις πρωτεΐνες, τις βιταμίνες και τα αμινοξέα που θα πρέπει να περιέχει μια ισορροπημένη διατροφή.
Αν όμως το 80-90% της διατροφής της γάτας μας προέρχεται από μια σωστή, καλής ποιότητας ισορροπημένη διατροφή του εμπορίου, το υπόλοιπο 10-20% μπορεί να προέρχεται από τέτοια «μεζεδάκια» που μπορεί να είναι κοτόπουλο, κρέας ή ψάρι από το τραπέζι μας, αρκεί αυτά να μην αποτελούν το βασικό κορμό της διατροφής της.
Π. Ξενούλη, κτηνίατρος
